Για τα παιδιά η ακοή και η ομιλία αποτελούν σημαντικά εργαλεία μάθησης. Τα παιδιά μαθαίνουν να επικοινωνούν μιμούμενα τους ήχους που ακούνε. Οποιουδήποτε βαθμού απώλεια ακοής που δεν έχει διαγνωστεί και θεραπευτεί έγκαιρα είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε καθυστέρηση στην ανάπτυξη της ομιλίας, σε προβλήματα συμπεριφοράς καθώς και σε μαθησιακές δυσκολίες.
Στην ηλικία αυτή η εμφάνιση βαρηκοΐας είναι πολύ συνήθης καθώς το συχνότερο αίτιο βαρηκοΐας είναι η εκκριτική ωτίτιδα. Οι συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος που εμφανίζουν τα νήπια λόγω συγχρωτισμού τους σε βρεφονηπιακούς σταθμούς και νηπιαγωγεία έχουν σαν συνέπεια τη διόγκωση των αδενοειδών εκβλαστήσεων. Οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις ή ΚΡΕΑΤΑΚΙΑ όπως αλλιώς λέγονται είναι μια μάζα λεμφικού ιστού που βρίσκεται στο άθος της μύτης (ρινοφάρυγγας). Όταν ο ιστός αυτός υπερτραφεί από επανειλημμένες λοιμώξεις φράζει το στόμιο της ευσταχιανής σάλπιγγας. Η σάλπιγγα είναι το σωληνάκι που επικοινωνεί η μύτη με το αυτί και αερίζει την κοιλότητα του μέσου ωτός. Όταν αυτή αποφραχθεί από κρεατάκια τότε ο αερισμός του αυτιού διαταράσσεται και αυτό έχει σαν συνέπεια τη συλλογή υγρού πίσω από το τύμπανο. Το υγρό αυτό παρεμποδίζει τη μετάδοση του ηχητικού ερεθίσματος από το τύμπανο και τα οστάρια προς τον κοχλία με αποτέλεσμα την ποικίλου βαθμού βαρηκοΐα του παιδιού. Η εκκριτική ωτίτιδα είναι πιο ύπουλη από την γνωστή σε όλους οξεία ωτίτιδα διότι δε συνοδεύεται από πόνο ή πυρετό. Το μοναδικό της σύμπτωμα είναι η βαρηκοΐα η οποία αν είναι αρκετά μεγάλου βαθμού γίνεται αντιληπτή από τους γονείς και τους παιδαγωγούς. Το μικρό παιδάκι σπάνια διαμαρτύρεται για απώλεια ακοής καθώς η συλλογή του υγρού γίνεται με βραδύ ρυθμό οπότε το παιδί σιγά σιγά συνηθίζει τη βαρηκοΐα του. Να αναφέρουμε ότι εκκριτική ωτίτιδα εμφανίζουν σχεδόν όλα τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας. Για την αντιμετώπισης της θα μιλήσουμε αργότερα.
Απαντήστε στα παρακάτω ερωτήματα:
Από τη γένεση έως τους 4 μήνες
Από τους 4 έως τους 9 μήνες
Από τους 9 έως τους 18 μήνες
Από τους 18 έως τους 32
Προσχολική ηλικία
Όλα τα παραπάνω αποτελούν ισχυρές ενδείξεις μειωμένης ακουστικής ικανότητας του βρέφους ή του νηπίου και χρήζουν εξέτασης από ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο. Γενικά πάντως από την εμπειρία μου μπορώ να πω ότι όταν οι γονείς φέρνουν το παιδάκι τους αιτιώμενοι βαρηκοΐα σχεδόν πάντα διαπιστώνουμε κι εμείς την ύπαρξη κάποιας παθολογικής κατάστασης (κυψέλη, εκκριτική ωτίτιδα ) που προκαλεί βαρηκοΐα.
Α. Ο πρώτος έλεγχος, ειδικά στα παιδιά υψηλού κινδύνου (π.χ. πρόωρα ελειποβαρή, μηνιγγίτιδα, έρπης, ωτοτοξικά, μονάδα εντατικής κλπ.) θα πρέπει να γίνεται πριν την έξοδο του μωρού από το μαιευτήριο.
Η Πρώιμη διάγνωση της βαρηκοΐας στη βρεφική ηλικία είναι κεφαλαιώδους σημασίας τόσο για την άμεση αντιμετώπιση του θέματος όσο και για την εκπαιδευτική παρέμβαση που θα χρειαστεί στη συνέχεια ώστε το άτομο να αποκτήσει δυνατότητα επικοινωνίας με το περιβάλλον. Η διάγνωση της βαρηκοΐας στα νεογέννητα στις μέρες μας γίνεται με τη χρήση ΩΤΟΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ. Οι ΩΑΕ αποτελούν μία αντικειμενική μέθοδο γρήγορη και μη επεμβατική και εξασφαλίζει κατά 99% ότι δεν υπάρχει βαρηκοΐα. Οι ΩΑΕ γίνονται το δεύτερο 24ωρο της ζωής. Αν βγουν παθολογικές τότε προχωρούμε σε περαιτέρω εξειδικευμένες εξετάσεις (προκλητά δυναμικά, γονιδιακός έλεγχος κ.α.) Στην Ευρώπη οι ΩΑΕ είναι υποχρεωτικές για όλα τα νεογνά, χρησιμοποιούνται δηλαδή σαν μέθοδο. Αυτό έχει μεγάλη σημασία γιατί το 50% των παιδιών που γεννιούνται με σοβαρή βαρηκοΐα ή κωφά δεν έχουν κανένα άλλο πρόβλημα υγείας ούτε είναι υψηλού κινδύνου. Βασικός στόχος της επιστημονικής κοινότητας είναι η ολοκλήρωση της διαγνωστικής διαδικασίας μέχρι τον 6ο μήνα και μετά αποκατάσταση της ακοής με ακουστικό βαρηκοΐας (αν υπάρχει ωφέλιμη ακοή) ή κοχλιακό εμφύτευμα. Όσο νωρίτερα αποκαταστήσουμε την ακοή σε ένα παιδάκι τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα ως προς την ανάπτυξη του λόγου. Επίσης να αναφέρω ότι αυτό που μας ενδιαφέρει προκειμένου το παιδί να μάθει να μιλάει και να αρθρώνει σωστά δεν είναι να ακούει τους θορύβους αλλά να ακούει τέλεια ακόμη και τον ψίθυρο και να ακούει τέλεια όλες της χρήσιμες συχνότητες 125 έως 8000 Hz).
Β. Στην ηλικία των 3 ετών και έπειτα όπου στις ηλικίες αυτές η βαρηκοΐα όπως προανέφερα είναι πολύ συνήθης λόγω συχνών ωτίτιδων, υπερτροφίας στα κρεατάκια, εκκριτικής ωτίτιδας.
Η διάγνωση, πρέπει να πούμε, της εκκριτικής ωτίτιδας, καθώς και η εκτίμηση της βαρύτητάς της, μπορεί να γίνει από τον ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο καθώς συχνά η εκκριτική ωτίτιδα δεν έχει ιδιαίτερα ωτοσκοπικά ευρήματα. Η έγκαιρη αντιμετώπισή της, οδηγεί σε πλήρη αποκατάσταση της ακοής, ενώ στις παραμελημένες περιπτώσεις είναι πολύ πιθανόν να παραμείνει μόνιμη βαρηκοΐα και να επηρεάσει αρνητικά την άρθρωση, το λόγο και τις σχολικές επιδόσεις.
Στα παιδάκια αυτής της ηλικίας η εξέταση της ακοής γίνεται με το τυμπανόγραμμα, μία πολύ γρήγορη και ανώδυνη εξέταση που αμέσως μας δίνει την απάντηση αν υπάρχει ή όχι υγρό πίσω από το τύμπανο καθώς και με την ομιλητική ακοομετρία παιχνιδοακοομετρία.
Γ. Μετά από κάθε επεισόδιο οξείας μέσης ωτίτιδας
Η αντιμετώπιση της εκκριτικής ωτίτιδας γίνεται αρχικά συντηρητικά με χορήγηση αντιβιοτικών γι 15 ημέρες, αποσυμφορητικών, αντιαλλεργικών κ.α. Τα παιδάκια αυτά τα παρακολουθούμε ανά τακτά χρονικά διαστήματα με τυμπανομετρίες και παιχνιδοακοομετρία. Στο 90% των παιδιών το υγρό απορροφάται εντός 3-4 μηνών. Σε ένα ποσοστό παιδιών 10% που έχουν υπερτροφία αδενοειδών (κρεατάκια) το υγρό δεν απορροφάτε εντός τριμήνου-τετράμηνου ή υποτροπιάζει συχνά. Τα παιδάκια αυτά έχουν συνήθως βέβαια και άλλα προβλήματα ροχαλητά, μόνιμο συνάχι, στοματική αναπνοή, συχνές λοιμώξεις). Στις περιπτώσεις αυτές η αντιμετώπιση της βαρηκοΐας είναι χειρουργική και συνίσταται στην αφαίρεση των αδενοειδών εκβλαστήσεων που αποτελούν τον αιτιολογικό παράγοντα δημιουργίας του υγρού στο αυτί και στην τοποθέτηση σωληνίσκου αερισμού στο τύμπανο του παιδιού. Μια πολύ απλή, ασφαλής και γρήγορη επέμβαση που όμως αποκαθιστά άμεσα την ρινική αναπνοή καθώς και την ακοή του παιδιού.
Δ. Σε κάθε περίπτωση καθυστέρησης της ομιλίας, διαταραχής της άρθρωσης, μαθησιακών δυσκολιών ή υποψίας των γονέων ή των δασκάλων.
Πριν αποφανθούμε ότι ένας μαθητής είναι αδιάφορος, αφηρημένος κ.α. ας αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να πάσχει από κάποιου βαθμού βαρηκοΐα.
Καταλήγοντας να τονίσουμε ότι η παιδική βαρηκοΐα είναι αρκετά συνήθης ειδικά σε νεογνά υψηλού κινδύνου αλλά κυρίως σε παιδιά προσχολικής ηλικίας λόγω των συχνών επεισοδίων οξείας μέσης ωτίτιδας και λόγω της μεγάλης συχνότητας εκκριτικής ωτίτιδας. Επειδή στην ηλικία αυτή η άριστη ακοή είναι πολύ σημαντική τόσο για τη γλωσσική ανάπτυξη όσο και για την κοινωνικοποίηση του παιδιού καλό θα είναι όλα τα παιδιά προσχολικής ηλικίας να υποβάλλονται σε ακοολογικό έλεγχο. Με την υποψία και με την έγκαιρη συντηρητική ή όταν απαιτείται χειρουργική θεραπεία η ακοή του παιδιού αποκαθίσταται πλήρως.
Οι γονείς, οι παιδαγωγοί και οι δάσκαλοι θα πρέπει να είναι υποψιασμένοι και να αντιληφθούν ή να υποπτευθούν μια βαρηκοΐα με βάση την όλη συμπεριφορά του παιδιού, την απόδοση του στα μαθήματα, τη θέση που κάθεται στην τάξη, τη διαφορά στις επιδόσεις μεταξύ προφορικών και γραπτών ασκήσεων. Επίσης είναι σημαντικό όταν οι γονείς γνωρίζουν ότι το παιδί τους πάσχει από κάποιου βαθμού βαρηκοΐα να μην αποκρύπτουν την πάθηση από το δάσκαλο.
Πηγή Γράφει η Ζαφειρούλα Δουδουλακάκη, Ιατρός ΩΡΛ-Χειρουργός,
Μελίσσια
Ελ. Βενιζέλου 17
151 27 Μελίσσια, Αθήνα
Τ: 216 070 8080
Αμπελόκηποι
Λεωφ. Κηφισίας 35
115 23 Αθήνα
Τ: 216 070 8090
Ε: info@okosmostisakois.gr
